Ultrafijnstof bestaat uit de kleinste deeltjes in de lucht, met een diameter van minder dan 0,1 micrometer. Deze deeltjes zijn veel kleiner dan deeltjes fijnstof (PM2.5 en PM10), die respectievelijk een diameter hebben van maximaal 2,5 micrometer en 10 micrometer. Ondanks hun kleine formaat kunnen ultrafijnstofdeeltjes diep doordringen in de longen en zelfs in de bloedbaan worden opgenomen, wat hun potentieel voor schade aan de gezondheid vergroot. Hier zijn enkele redenen waarom ultrafijnstof schadelijker kan zijn dan fijnstof:
-
Grotere oppervlakte-tot-volume verhouding: Ultrafijnstofdeeltjes hebben een veel grotere oppervlakte-tot-volume verhouding dan grotere fijnstofdeeltjes. Dit betekent dat ze een relatief groter oppervlak hebben in verhouding tot hun massa. Hierdoor kunnen ze meer giftige stoffen, zoals metalen en organische verbindingen, adsorberen en dragen, waardoor hun schadelijkheid toeneemt.
-
Diepere penetratie in de longen: Vanwege hun kleine formaat kunnen ultrafijnstofdeeltjes diep doordringen in de longen en zelfs de kleinste luchtwegen bereiken, waar ze ontstekingen kunnen veroorzaken en schade kunnen aanrichten aan longweefsel. Dit kan leiden tot ademhalingsproblemen, verergering van astma en COPD-symptomen, en een verhoogd risico op longziekten.
-
Opname in de bloedbaan: Ultrafijnstofdeeltjes zijn klein genoeg om door de longblaasjes heen te dringen en in de bloedbaan te worden opgenomen. Eenmaal in de bloedbaan kunnen ze circuleren door het lichaam en schade veroorzaken aan organen en weefsels, waaronder het hart en de bloedvaten. Dit kan leiden tot hart- en vaatziekten, waaronder hartaanvallen, beroertes en hypertensie.
-
Biologische activiteit: Ultrafijnstofdeeltjes hebben ook een hogere biologische activiteit dan grotere fijnstofdeeltjes. Ze kunnen bijvoorbeeld ontstekingsreacties in het lichaam veroorzaken en het immuunsysteem ontregelen, waardoor de gezondheid op lange termijn wordt geschaad.
Al met al suggereren verschillende studies dat ultrafijnstof schadelijker kan zijn dan fijnstof, vooral vanwege de diepere penetratie in de longen, opname in de bloedbaan en hogere biologische activiteit. Dit benadrukt het belang van het verminderen van de blootstelling aan ultrafijnstof om de volksgezondheid te beschermen.
